پول توجیبی کودکان
نوشته زیر برگرفته از کتاب «نسیم مهر» (متن پیاده شده برنامه پرسش و پاسخ رادیویی استاد حسین دهنوی) می باشد.
سؤال 1ـ آیا دادن پول توجیبى به فرزندان لازم است؟ اگر پاسخ مثبت است، از چه سنى و چه مقدار؟
جواب:
بله، دادن پول توجیبى به كودكان و نوجوانان لازم است؛ زیرا:
1. مىتواند روشى آموزشى و تربیتى باشد. با پول توجیبى مىتوانید به فرزند خود بیاموزید كه از دارایىهاى خود در زندگى آینده چگونه استفاده كند. پول توجیبى در حقیقت، شیوهاى براى آموزش مدیریت پول (عقل معاش) به فرزندان است.
2. فرزند شما در صورت نداشتن پول توجیبى ممكن است با دیدن همسالانى كه از آن بهرهمند هستند، احساس كمبود و حقارت كند.
3. داشتن پول توجیبى و قرار دادن آن در یك كیف چرمى پول در جیب شلوار و استفاده از آن هنگام نیاز به ویژه در حضور همسالان، احساس تشخص مىآورد.
4. یكى از علل دست درازى برخى كودكان به جیب پدر یا كیف مادر، نداشتن پول توجیبى است. تهیه خوراكىهاى لازم از سوى والدین و قرار دادن آنها در كیف یا جیب فرزند، به علل پیش گفته، جاى پول توجیبى را نمىگیرد.
مناسبترین سن براى دادن پول توجیبى منظم و با مقدار مشخص، ورود به دوره آموزشگاهى (مدرسه) است؛ زیرا در این سن یاد مىگیرد كه چگونه پول را بشمارد و آن را عوض كند.
پول توجیبى از مقدار كمى آغاز مىشود و با توجه به سن فرزند و ورود به مقاطع تحصیلى بعدى افزایش مىیابد. مطلوب است مقدار آن در پایان مقطع ابتدایى 2 برابر آغاز آن باشد و با ورود به مقطع راهنمایى 3 برابر، در مقطع دبیرستان 5 برابر و با ورود به دانشگاه 7 برابر شود.
پیشنهاد مىكنم براى فرزندان بزرگتر خود در سالهاى آخر دبیرستان و دانشجویان، حسابى بانكى بگشایید و پول توجیبى آنان رابه حسابشان واریز كنید تا بتوانند هنگام نیاز، از عابر بانك خود استفاده كنند. این كار، احساس تشخص آنان را بیشتر مىكند.
توجه داشته باشید كه معیار در میزان پول توجیبى فرزند، فقط نیاز او نیست؛ بلكه افزون بر آن، به میزان تمكن مالى والدین، مدرسه، محل زندگى و دوستان و همسالانش نیز بستگى دارد.
سؤال 2ـ پسر 9 سالهام به شدت به پول علاقه دارد و پولهایش را براى خود و به ویژه دیگران خرج نمىكند. مىترسم روحیه خساست در او ایجاد شود. آیا راهى براى تعدیل او هست؟
جواب:
علاقه كودكان به پول تا حدى طبیعى است؛ اما اگر از حد طبیعى خارج و غیر عادى شود، باید جلو آن را گرفت. پولپرستى ویژگى خوبى نیست.
علل چنین روحیهاى مسائل ذیل است:
1. الگوهاى نامطلوب:
اگر بین نزدیكان یا دوستان و همسالان، الگویى دارد كه داراى چنین مشكلى است، باید نقش الگویى او را با كمرنگ كردن ارتباط فرزند با وى كاهش دهید.
2. پیامهاى دنیاطلبى والدین:
ناله فراوان والدین از سختى زندگى، آرزوهاى بلند، نگاههاى حسرتآمیز آنان به داشتههاى دیگران، تعریف از دارایىهاى مردم، گشودن دست نیاز به سوى دیگران و... این پیام را به فرزند مىدهد كه پول، حلال همه مشكلات است و او را به تدریج به سوى پولپرستى مىكشاند.
3. سختگیرى در دادن پول توجیبى:
سختگیرى در دادن پول توجیبى او را حریصتر مىكند؛ پس در این مسأله بر او سخت نگیرید. پول توجیبى كودك نباید پاداشى براى رفتار خوب او یا حقالزحمهاى براى كارهاى روزانهاش باشد. از پول توجیبى براى واداشتن كودك به اطاعت استفاده نكنید و در صورت استفاده از روش محرومیت، او را از پول توجیبى محروم نكنید.
4. تشویقهاى صرفا مادى والدین:
اگر براى رشد او از تشویقهاى صرفا مادى (به ویژه پول) استفاده مىكنید، آن را كاهش دهید. استفاده از انواع دیگر تشویق، این روحیه او را تعدیل مىكند.
5. توجه و بازخورد دیگران:
گاهى این روحیه از طرف والدین و دیگران، با توجه كردن زیادى به این رفتار كودك و تحسینهاى كلامى افزایش مىیابد.
چند توصیه:
1. او را تشویق كنید تا قسمتى از پول توجیبىاش را براى خودش و قسمتى را براى دوست صمیمىاش خرج كند. خرج پول توجیبى براى خودش، خساست را از بین مىبرد و خرج براى دوستش، روحیه سخاوت را در او تقویت مىكند.
2. صدقههاى خود را از طریق او به مستمندان برسانید.
3. خوب است مقدارى پول براى مخارج ابتدایى منزل (خرید نان، ماست، سبزى و...) را در اختیارش قرار دهید تا با آنها خرید كند. با توجه به این كه پولهاى خودش نیست، راحتتر خرج مىكند.
4. با بیان نرم و برخوردى مناسب، درباره آثار و بركات صدقه دادن یا امور عامالمنفعه و هدیه دادن و كمكهاى مالى به دیگران برایش توضیح دهید و براى این امر، از روایات دینى استفاده كنید.
رسول گرامى اسلام (صلی الله علیه وآله) مىفرماید:
«و اللهُ فى عون العبد ما كان العبدُ فى عونِ أخیه». [1] و خداوند یارى دهنده بنده است تا زمانى كه بنده، یارى رسان برادر خود باشد.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: مؤمنى كه از دارایىاش به مؤمن دیگر ندهد در حالى كه نیازمند است، خداوند طعم بهشت را به او نمىچشاند. [2]
سؤال 3ـ پسر 11 سالهام بسیار ولخرج است. علت چیست و چگونه مىتوان این رفتار را اصلاح كرد؟
جواب:
شما باید از هم اكنون جلو این رفتار را بگیرید؛ زیرا ممكن است در آینده نیز توان مدیریت پول (عقل معاش) را نیابد و در زندگى خانوادگىاش دچار مشكل شود.
براى اصلاح این رفتار به نكات ذیل توجه كنید:
1. اصلاح الگوها:
به نقش الگویى خود توجه داشته باشید. فرزندان، این گونه رفتارها را به طور معمول از الگوها مىگیرند؛ بنابراین اگر در دخل و خرج خود مدیریتى ندارید، آن را اصلاح كنید.
در صورتى كه به جهت چشم و هم چشمى، مخارج بیهودهاى را در زندگى متحمل مىشوید، آن را محدود كنید؛ یكى از آثار منفى آن همین است كه فرزندتان نیز به ولخرجى روى مىآورد. ممكن است بین نزدیكان، الگویى وجود دارد كه خود را با او همانند مىسازد. در این صورت، ارتباط خود را با او محدود كنید.
2. محدودیت مالى:
از دادن پول توجیبى زیاد به فرزندتان بپرهیزید. پول توجیبى فراوان، افزون بر ولخرج كردن فرزند، مشكلات فراوان دیگرى را نیز در پى خواهد داشت.
یادمان باشد كه اگر انسان احساس بىنیازى كند، طغیان خواهد كرد: «إنّ الانسان لَیطغى أن رَآهُ استغنى». [3]
پول توجیبى فراوان، روز به روز بر خواستهها و تمایلات او مىافزاید و از طرفى، انگیزهاش را براى كسب درآمد در تعطیلات دراز مدت مدرسه مىگیرد.
فرزند ما گاهى به پول بیشترى نیاز دارد كه پول توجیبى، آن نیاز را بر نمىآورد. براى پاسخ به این گونه نیازها مىتوانید در مقابل كارى كه افزون بر وظیفه روزانهاش در منزل انجام مىدهد، به او دستمزد بپردازید؛ كارهایى كه براى انجام آنها به دیگران پول مىدهید.
اعطاى وام و كسر كردن اقساط آن از پول توجیبى در دراز مدت نیز راه دیگرى براى برآوردن نیازهاى موردى فرزند است.
3. پول توجیبى روزانه:
اگر پول توجیبى ماهیانه یا هفتگى كه رقم قابل توجهى مىشود، فرزندتان را به ولخرجى مىكشاند، پول توجیبىاش را روزانه بدهید؛ البته امتیاز پول توجیبى ماهیانه یا هفتگى این است كه باعث تمرین مدیریت پول (عقل معاش) در فرزند مىشود.
4. آموزش بودجهبندى:
به فرزند خود، بودجهبندى پول را بیاموزید. به او بیاموزید كه قسمتى از پول خود را براى خود و قسمتى را براى دوستان و همسالان خرج كند و قسمتى را نیز پسانداز كند.
پس از مدتى مىتوانید حسابى بانكى برایش بگشایید و هر از چند گاهى مبلغى را به حسابش واریز كنید. داشتن پسانداز، ارزش پول را برایش محسوستر مىكند و در كاهش ولخرجى او مؤثر خواهد بود.
بودجهبندى پول را مىتوانید به شكل عملى به فرزندتان بیاموزید. وقتى حقوق خود را دریافت مىكنید، آن را جلو فرزندتان براى نیازهاى زندگى تقسیم كنید.
5. خرید مشترك:
تا مدتى بكوشید خریدهایتان را با فرزند خود به صورت مشترك انجام دهید و در صورت خرید منطقى و پرهیز از ولخرجى، تشویقش كنید.
بد نیست رسیدهاى خرید شما را ببیند تا متوجه شود كه چگونه براى تأمین زندگى، از پولتان به بهترین شكل استفاده مىكنید.
______________________
پی نوشت:
[1] ـ كلینى، كافى، ج 2، ص 200.
[2] ـ شیخ صدوق، ثواب الاعمال، ص 240 .
[3] ـ علق، 6 و 7 .
منبع:
نسیم مهر جلد 3، پرسش و پاسخ تربیت کودک و نوجوان؛ حسین دهنوی
بلوفه
welcometo ول کام تو
یاتوک
کدنیمز: پیکچرز-codenames: pictures
cv ویرگول
واردا
چمنزار
imhotep
شارلاتان های کوئد لینبورگ
مانیلا
پرندگان کوچک آواز خوان
آفتافل - فرار از جهنم
معامله با شیطان
مافیا
سناریو پدر خوانده
مافیا کلاسیک
اربابان وحشت
خرس ها و تخس ها
ژاندارمری
خرابکار
